mały geolog
WIELKI ODKRYWCA
fot. Aneta Guzik
KWARC należy do gromady krzemianów szkieletowych, krystalizuje w głębi Ziemi z gorącego stopu skalnego (czyli magmy) jako jeden z ostatnich minerałów, dlatego wypełnia pustki pomiędzy istniejącymi już ziarnami mineralnymi, co utrudnia mu wykształcenie pięknych kryształów, prawidłowo wykształcone kryształy są najczęściej spotykane w geodach, kawernach i szczelinach skalnych, gdzie tworzą szczotki krystaliczne w kształcie słupków zakończonych piramidami.
Minerał ten jest teoretycznie przezroczysty, ale w zależności od obecność licznych domieszek, zanieczyszczeń i warunków powstawania występuje jako:
kryształ górski - czysty, przeźroczysty kwarc
ametyst - fioletowa odmiana kwarcu zawiera żelazo, podgrzewany do temp.500st. C przechodzi w barwę żółtą, pod wpływem promieni słonecznych może zmieniać barwę na żółtawozieloną, kamień półszlachetny jubilerski,
cytryn - żółta odmiana kwarcu to kamień szlachetny, ceniony przez jubilerów, należy do minerałów rzadkich
kwarc dymny - przyjmuje barwę prawie czarną, brązową do ciemnobrunatnej, która jest wynikiem oddziaływania na kwarc naturalnego promieniowania radioaktywnego
GRANAT kamień szlachetny z gromady krzemianów wyspowych, kryształy wykazują podobieństwo do ziaren owocu granatu
W geologii do rozpoznawania i rozróżniania minerałów na podstawie ich właściwości fizycznych używa się pojęcia twardość minerału czyli jego odporność na zarysowanie innym minerałem lub przedmiotem. Twardość badana jest przez porównanie z zestawem 10 minerałów wzorcowych, które tworzą powszechnie przyjętą skalę Mohsa. Przedmioty wykorzystywane jako uzupełnienie minerałów wzorcowych to: np klucze, które poradzą sobie z minerałami o twardości poniżej 5 w skali Mohsa, szkło może być zarysowane minerałami powyżej 5 w skali, natomiast pilniki mogą zarysować nawet minerały o twardości 6, paznokieć potrafi zarysować minerały o twardości 1 i 2.
S K A L A M O H S A ułożona od najbardziej miękkiego minerału do najtwardszego:
1 - talk - najbardziej miękki minerał
2 - gips
4 - fluoryt
5 - apatyt
6 - ortoklaz (jedna z odmian minerału skalenia)
8 - topaz
9 - korund
10 - diament - najtwardszy minerał